نروژ چگونه پول نفت را خرج می کند؟

نروژ چگونه پول نفت را خرج می کند؟

نروژ پنجمین کشور صادرکننده نفت دنیا است و درآمد سالانه نفتش حدود 40 میلیارد دلار است، اقتصاد نروژ البته تنها مبتنی و متکی بر نفت نیست. در همه تحقیق‌های بین‌المللی درباره نابرابری درآمدی کشورها، نروژ در صدر کشورهایی است که نابرابری درآمدی ندارند. ثروت در این کشور به صورت عادلانه و یکپارچه میان مردم توزیع می‌شود.

اینجا نروژ است، چهارمین کشور ثروتمند دنیا، کشوری که 80 درصد هزینه مهدکودک‌ها را دولت به‌صورت یارانه پرداخت می‌کند. به همین خاطر والدین می‌توانند ماهی 116 دلار اضافه بر شهریه مهدکودک، برای حضور یک سرآشپز حرفه‌ای برای کودکانشان بپردازند. به ویژه اگر بدانید که حقوق ماهانه مردم نروژ 50 درصد از متوسط کشورهای عضو اتحادیه اروپا بالاتر است. نروژ عضو اتحادیه اروپا نیست.

این توزیع عادلانه ثروت در جامعه، نکته‌ای است که نروژ را از دیگر کشورهای نفتی جهان منحصربه‌فرد و مجزا می‌کند، اما نروژ چطور ثروت نفتش را مدیریت می‌کند؟

تا سال 1969 یعنی قبل از آنکه نفت کشف شود، استاوانگر که اکنون بندر نفتی در دریای شمال و پایتخت نفتی نروژ است، یک شهر ماهیگیری بود که مهم‌ترین و هیجان‌انگیزترین اخبارش به فصل ماهیگیری مربوط می‌شد. کاهش شدید منابع شیلات دریای شمال در سال 1870، این شهر و کل نروژ را تحت تاثیر قرار داد. جریان پرشتاب صنعتی‌شدن همسایگان نروژ باعث این کاهش منابع شیلات شده‌بود. این وضعیت برای مدتی ادامه داشت تا اینکه نفت همه چیز را تغییر داد.

در سال 1960 و قبل از اکتشاف نفت، استاندارد زندگی در نروژ 30 تا 40 درصد پایین‌تر از سوئد و دانمارک بود. اکنون اما استاندارد زندگی بسیار بالاتر از این کشورهاست. شهر استاوانگر از یک شهر 90 هزار نفری در دهه 1960 به یک مرکز استان با جمعیتی بالغ بر 204 هزار نفر تبدیل شد. نفت این شهر را کاملا تغییر داد، به طوری‌که محل پهلوگیری و رفت‌وآمد کشتی‌های نفتی شد، دانشگاهی با ظرفیت 10 هزار دانشجو در آن ساخته شد و صاحب چندین سالن کنسرت و موزه شد. در نقاط دیگر ساحل غربی نروژ که 70 چاه نفتی در آن واقع است هم به همین صورت پیشرفت و تحول صورت گرفت.

بیماری هلندی

صنعت نفت به یک باره و از همان ابتدا، نروژ 5 میلیون نفری را ثروتمند و کامیاب نکرد. نروژ هم مانند دیگر کشورهای نفتی، به بیماری هلندی مبتلا شد. این عبارتی است که به زیان اقتصادی ناشی از وابستگی به نفت به نهادها و ساختار اقتصاد و سیستم صادرات و واردات کشورها گفته می‌شود. چون ابتدا این زیان در هلند کشف شد و مورد بررسی قرار گرفت نامش به بیماری هلندی موسوم شد.

در شهر استاوانگر مردی زندگی می‌کند که از ابتدا شاهد تاریخچه نفتی نروژ بوده است. او یک عراقی به نام فاروق القسیم است که کارش با نفت را در بصره و به عنوان زمین‌شناس نفتی شروع کرد، اما در 30 سالگی به همراه همسر نروژی‌اش برای درمان پزشکی پسرش به نروژ رفت. در سال 1968 وقتی او به نروژ رفت، در وزارت نفت مشغول به کار شد. این شغل دائمی شد و او از سال 1973 تا 1991 مدیریت منابع نفتی نروژ را به عهده داشت. بعد هم بازنشسته شد و به کار مشاوره نفتی در سطح بین‌المللی پرداخت. او زمانی را که اولین اکتشافات نفتی در نروژ صورت گرفت و واکنش مردم این کشور را به یاد می‌آورد.

مردم از درآمد سرشاری که این مایع سیاه می‌توانست برای کشورشان به همراه بیاورد، خشنود بودند. پول نفت مستقیما به بودجه دولت راه یافت و هزینه‌ها بالا رفت، اما در سال 1972 معلوم شد که اقتصاد دچار مشکل شده‌است. نروژ چهار سال به بیماری هلندی مبتلا شد. دستمزدها بالا رفته‌بود، کارخانه‌ها در رقابت با صنعت نفت، کارگران خود را از دست می‌دادند و خارجی‌ها برای سرمایه‌گذاری در صنعت نفت نروژ هجوم می‌آوردند. این هجوم ارزش پول نروژ را بالا برد و به همین خاطر مصرف‌کنندگان کالاهای صادراتی نروژ توان خرید این کالاها را نداشتند.

واکنش اولیه دولت، تقسیم یارانه نفتی میان مردم بود، اما در سال 1976، دولت نروژتصمیم گرفت که جلوی این روند را بگیرد. دولت متوجه تخریب‌های ناشی از سونامی پول نفت شده بود. دولت نروژ تصمیم گرفت کاری را بکند که دیگر دولت‌های نفتی آن زمان مانند عراق یا دیگر کشورهای خاورمیانه هیچ گاه نکردند. دولت عمدا مسیر ورود پول نفت به اقتصاد را بست. دولت نروژ ابتدا همه مزایا و اضافه درآمد شرکت‌های نفتی را جمع کرد و آن را در زمینه اکتشاف و تحقیق برای تولید نفت بیشتر سرمایه‌گذاری کرد. در سال 1995، سیل درآمدهای نفتی بیشتر شد.

به همین خاطر دولت نروژ صندوقی مخصوص برای جمع‌آوری درآمدهای مازاد نفتی تاسیس و اعلام کرد که این دارایی نسل آینده نروژی‌هاست. دولت خودش را از دست زدن به این صندوق منع کرد و قرار شد که تنها 4 درصد از درآمدهای نفتی در داخل هزینه شود و بقیه این پول صرف سرمایه‌گذاری در خارج برای خرید سهام شرکت‌های سودده جهانی یا طرح‌های پرسود شود. درواقع دولت نروژ پول نفت را به تبعید فرستاد.

نتیجه این شد که درآمدهای نفتی نروژ از سال 1995 به جای آنکه مستقیما به سمت اقتصاد روانه شود، در صندوقی جمع شود که اکنون ارزش آن به 890 میلیارد دلار رسیده‌است. این یعنی سهم هر شهروند نروژی در این صندوق معادل 170 هزار دلار است. بخشی از این پول البته صرف دوران بازنشستگی نروژی‌ها می‌شود چون نروژ با رشد جمعیت سالمند روبه‌رو است، اما هدف اصلی این صندوق، اطمینان از عدم وابستگی اقتصاد نروژ به پول نفت و برنامه‌ریزی برای روز مبادایی است که نفت تمام شود یا قیمتش مانند این روزها، به شدت کاهش یابد. این تئوری به خوبی جواب داده‌است.

اگر از شهر نفتی استاوانگر 45 دقیقه رانندگی کنید و دورتر بروید، به مزرعه پرورش ماهی سالمون می رسید. نروژ دومین صادرکننده محصولات دریایی در جهان است.

نروژ در رده‌بندی‌های جهانی، از نظر اعتماد میان شهروندان و دولت همواره در رده نخست قرار داشته‌است. یکی از دلایل این اعتماد، نحوه مدیریت درآمد و ثروت نفت و این کشور در سال‌های اخیر به‌گونه‌ای بوده که این ثروت برای نسل‌های بعدی هم باقی بماند.

سیاره گرسنه

سیاره گرسنه نام مجموعه عکس هایی است که پیتر مِنزِل و فیِت دالوسیو از 30 خانواده در 25 کشور جهان، گرفته اند. سبد هفتگی خانواده هایی در نقاط مختلف دنیا در این مجموعه ثبت شده است.

-----------------------------------------------------------------------------------------------

استرالیا- خاناوده براون- اهل ریوِر وی یو

هزینه هفتگی خوراک: 481.14 دلار استرالیا- برابر 376.45 دلار

خوراک مورد علاقه: کیک هلوی خانوادگی (پای هلو استرالیایی)، ماست

-----------------------------------------------------------------------------------------------

بوتان- خانواده نامگئه، ساکن روستای شینگخی. هزینه هفتگی خوراک به دلار: $5.03 -

خوراک معمول: قارچ، پنیر و گوشت خوک

مجموعه عکس های سیاره گرسنه

-----------------------------------------------------------------------------------------------

جمهوری چاد- خانواده ابوبکر ساکن کمپ بریجینگ.

هزینه خوراک هفتگی: 685 فرانک چاد (برابر $1.23)

خوراک مورد علاقه: سوپ با گوشت گوسفند تازه

-----------------------------------------------------------------------------------------------

چین- خانواده دانگ ساکن پکن

هزینه هفتگی خوراک: 1,233.76 یوان (معادل $155.06)

خوراک مورد علاقه: گوشت خوک چرخ کرده باسس ترش و شیرین

-----------------------------------------------------------------------------------------------

کانادا- خانواده مندلسن ساکن منطقه ایکالویی بخش کانادایی منطقه نوناووت

هزینه هفتگی خوراک: 345 دلار امریکا

خوراک مورد علاقه: ناروال- گوشت خرس قطبی، پیتزای ترد با پنیر اضافه، هندوانه

-----------------------------------------------------------------------------------------------

جمهوری دموکراتیک اکوادر- خانواده "آیمه" ساکن "تینگو"

هزینه هفتگی خوراک: 31.55 دلار

نسخه خانوادگی: سوپ سیب زمینی با کلم

-----------------------------------------------------------------------------------------------

مصر- خانواده احمد، ساکن قاهره

هزنیه هفتگی خوراک:  برابر 68.53 دلار

دستور خوراک خانوادگی: بامیه با گوشت گوسفند

-----------------------------------------------------------------------------------------------

فرانسه- خانواده موان- ساکن حومه پاریس

هزینه هفتگی خوراک: 315.17 یورو (معادل 419.95 دلار)

خوراک مورد علاقه: تارت زردآلوی نسخه خانوادگی، غذای تایلندی، پاستای کربنارا (ماکارونی با تخم مرغ و گوشت)

-----------------------------------------------------------------------------------------------

آلمان- خانواده استورم ساکن هامبورگ

هزینه هفتگی خوراک: 253.29 یورو- برابر 325.81 دلار

خوراک مورد علاقه: سالادهای مختلف، میگو، سبزیجات تفت داده در کره، برنج شیرین با دارچین و شکر، پاستا

-----------------------------------------------------------------------------------------------

بریتانیا- خانواده بینتون- ساکن کالینبورن دیوکیس واقع در شرق انگلستان

هزینه هفتگی خوراک: 155.54 پوند بریتانیا- برابر 253.15 دلار

خوراک مورد علاقه: آووکادو، ساندویچ مایونز، شیرینی شکلاتی، خوراک شاه-میگو، کیک خامه ای

-----------------------------------------------------------------------------------------------

گرینلند- خانواده مدسنز- ساکن کیپ هوپ
هزینه هفتگی خوراک: 1,928.80 کرون دانمارک، برابر 277.12 دلار

خوراک مورد علاقه: گوشت خرس قطبی، پوست ناروال (گونه ای نهنگ)، خوراک فوک

-----------------------------------------------------------------------------------------------

جمهوری دموکراتیک گواتمالا- خانواده مندوزا ساکن تودوز سانتوز

هزینه خوراک هفتگی: 573 کوتزال گواتمالا- برابر 75.70 دلار

خوراک مورد علاقه: خوراک بوقلمون، سوپ گوسفند نسخه سوزانا ماتیناز

-----------------------------------------------------------------------------------------------

هند- خانواده پاتکار ساکن اوجائین واقع در ایالت مادایا پرادش

هزینه خوراک هفتگی: 1,636.25 روپیه- برابر 39.27 دلار

خوراک مورد علاقه: دستور خانوادگی برنج پرک (رایس فلیکس -شبیه کورن فلیکس که با آرد برنج تهیه شده باشد)

-----------------------------------------------------------------------------------------------

ایتالیا- خانواده مانزو ساکن سیسیل

هزینه خوراک هفتگی: 214.36 یورو- برابر 260.11 دلار

خوراک مورد علاقه: ماهی، پاستا با راگو، هات داگ، غذای آماده یخ زده ای شبیه کتلت ماهی انگشتی (با نام فیش استیکز)

-----------------------------------------------------------------------------------------------

ژاپن- خانواده یوکیتا ساکن کودایرا- شهری در غرب توکیو

هزینه خوراک هفتگی: 37,699 ین- برابر 317.25 دلار

خوراک مورد علاقه: میوه، کیک، چیس سیب زمینی، ساشیمی (ماهی خام)

-----------------------------------------------------------------------------------------------

کویت- خانواده حقان- شهر کویت

هزینه هفتگی خوراک: 63.63 دینار، معادل 221.45 دلار

دستور پخت خانوادگی خوراک مورد علاقه: بریانی مرغ با برنج باسماتی

-----------------------------------------------------------------------------------------------

لوکزامبورگ- خانواده کوتان-کسه ساکن اِرپِلدان

هزینه خوراک هفتگی: 347.64 یورو- برابر 465.84 دلار

خوراک مورد علاقه: پیتزای میگو، مرغ خوابانده در سس شراب، کباب ترکی

-----------------------------------------------------------------------------------------------

جمهوی مالی- خانواده ناتومو- ساکن کواکورو

هزینه خوراک هفتگی: 17,670 فرانک- برابر 26.39 دلار

خوراک مورد علاقه: برنج، با دستور پخت خانوادگی

-----------------------------------------------------------------------------------------------

مکزیک- خانواده کازالس- ساکن گوئرناواکا

هزینه هفتگی خوراک: 1,862.78 پزوی مکزیک- برابر 189.09

خوراک مورد علاقه: پیتزا، خرچنگ، پاستا، مرغ

-----------------------------------------------------------------------------------------------

مغولستان- خانواده باتسوری ساکن اولان باتور

مغولستان- خانواده باتسوری ساکن اولان باتور

خوراک مورد علاقه: پیراشکی گوشت گوسفند

-----------------------------------------------------------------------------------------------

پادشاهی نروژ- خانواده اوتراسلاند دال- ساکن ژتوم

هزینه هفتگی خوراک: 2211.97 کرونر نروژ- برابر 379.41 دلار

خوراک مورد علاقه: نان تازه با کره وشکر، پن کیک (کیک ماهیتابه ای)، ماست، سوپ گوجه با ماکارونی و شیر سرد

-----------------------------------------------------------------------------------------------

نروژ- خانواده گلاد اوستنسن- ساکن ژردروم

هزینه هفتگی خوراک: 4265.89 کرونر نروژ، برابر 731.71 دلار

خوراک مورد علاقه: دلمه کلم با گوشت گوسفند- لازانیا، شکلات

-----------------------------------------------------------------------------------------------

جمهوری لهستان- خانواده سوبزینتسی- ساکن کنستانسین یزیارنا

هزینه هفتگی خوراک: 582.48 زلوتیس، برابر با 151.27 دلار

خوراک مورد علاقه: پاچه خوک با هویج، جعفری و هویج ایرانی (زردک)

-----------------------------------------------------------------------------------------------

ترکیه- خانواده سلیک، استانبول

هزینه هفتگی خوراک: 198.48 لیره - برابر 145.88 دلار

خوراک مورد علاقه: شورینی به نام ملاحت (خمیر سرخ شده حاوی مایع مخلوط پنیر و تخم مرغ)

-----------------------------------------------------------------------------------------------

امریکا- خانواده کیون- ساکن کالیفرنیا

هزینه هفتگی خوراک: 159.18 دلار

خوراک مورد علاقه: خوراک گوشت گاو، سوپ صدف، نوعی بستنی ماستی با سس تمشک، به طور کلی بستنی

-----------------------------------------------------------------------------------------------

امریکا- خانواده ره ویس، ساکن کارولینای شمالی

هزینه هفتگی خوراک: 341.98 دلار

خوراک مورد علاقه: اسپاگتی، سیب زمینی، مرغ کنجدی

-----------------------------------------------------------------------------------------------

امریکا- خانواده فرناندز، ساکن تگزاس

هزینه هفتگی خوراک: 242.48 دلار

خوراک مورد علاقه: میگو با سس آلفردو، پیتزا، دنده کبابی، خوراک مرغ مکزیکی به نام چیکن مول (توضیح: با سس حاوی شکلات تلخ، فلفل، گردو و ...- این خوراک در نگاه اول بسیار شبیه فسنجان است).

-----------------------------------------------------------------------------------------------